Türk Edebiyatında İlkler / Cumhuriyet Dönemi

birsorubiryanıt

Beş Hececiler

                      

 BEŞ HECECİLER

Cumhuriyetin ilanından önce, Milli Edebiyat etkisiyle ortaya çıkan bir topluluk olmasına rağmen etkisini Cumhuriyet Döneminde de sürdürmüş bir edebiyat topluluğudur. Hecenin beş şairi de denen bu şiir topluluğu şu sanatçılardan oluşur:

·         Faruk Nafiz Çamlıbel

·         Yusuf Ziya Ortaç

·         Halit Fahri Ozansoy

·         Orhan Seyfi Orhon

·         Enis Behiç Koryürek

“Beş Hececiler” olarak adlandırılan bu topluluğun özellikleri şunlardır:

1.    Topluluk sanatçıları ilk dönemlerinde aruzla şiir yazmışlardır.

2.    Milli edebiyat’ın etkisiyle şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmışlardır.

3.    Şiirlerinde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri ve yiğitlik konularını işlemişlerdir.

4.    Anadolu’nun ihmal edildiğini ve Anadolu insanının edebiyata girmesi gerektiğini savunmuşlardır.

5.    Cumhuriyet Devrimlerinin yaratığı romantik havadan etkilenen dönem sanatçıları Anadolu insanını ve onun sorunlarını gerçekçi bir dille getirememişlerdir.

FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL (1898-1973)

Hecenin beş şairinden biri olmasına karşın, zaman zaman aruz ölçüsünü de kullanmıştır. Son dönem şi­irlerini çoğunlukla aruzla yazmıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu'ya geçen öğretmenlik yıllarında Anadolu'yu daha yakından tanıyan şair, Anadolu in­sanının yaşamını romantik bir üslupla yansıtmıştır. "Han Duvarları" adlı şiiri memleket edebiyatının gü­zel örneklerinden biridir. Duygu ve düşünceyi birlikte yürüten şair genellikle sade bir dil kullanır. Oyunları da vardır.

Şiir: Gönülden Gönüle (aruzla), Çoban Çeşmesi (heceyle), Han Duvarları (seçme şiirler)

                Roman: Yıldız Yağmuru

                Tiyatro: Canavar, Kahraman

YUSUF ZİYA ORTAÇ (1895 -1967)

Çeşitli dergilerde aruzla yazıp yayımladığı şiirleriyle tanındı. Düzyazının çeşitli türlerinde eserler veren ya­zar, edebiyatımıza hecenin beş şairinden biri olarak geçti. Mizah fıkraları da yazan sanatçı, Diken, Çimdik gibi dergilerde ve kendisinin çıkardığı mizah dergisi olan Akbaba'da manzum şiirler yayımladı. Hece ölçü­sü ile manzum bir piyes de yazan Yusuf Ziya, düzya­zılarında Türkçesinin sağlamlığı ve kıvraklığıyla bir üslup ustası olarak kabul edildi. Fıkra, anı ve gezi tü­ründe de eserleri vardır. Eserleri şunlardır:

Şiir: Akından Akına, Bir Rüzgâr Esti          
Tiyatro: Binnaz, Nikâhta Keramet

Roman: Göç, Üç Katlı Ev, Şeker Osman, Kürkçü Dükkânı

Nesir: Portreler, Bizim Yokuş

HALİT FAHRİ OZANSOY (1891 -1971)

Adını aruzla yazdığı şiirlerle duyuran şair, art arda yayımladığı şiirleri ile hecenin beş şairinden biri ol­muştur. Şiirlerinde aşk ve ölüm temalarına bireysel duygulara yer vermiştir. Tiyatro, anı, roman türlerinde eserler vermiştir. Eserleri şunlardır:

Şiir: Rüya, balkonda Saatler, Sonsuz Gecelerin Ötesinde, Baykuş (aruzla)

Roman: Sulara Giden Köprü

Tiyatro: Nedim (heceyle yazılmış oyun)

ENİS BEHİÇ KORYÜREK (1892 -1949)

İlk şiirlerini Servetifünuncuların etkisiyle yazmıştır. Hece ölçüsü ve sade bir dille milli heyecanlarla yüklü epik şiirler yazmıştır. Eserleri şunlardır:

Şiir: Miras, Varidat-ı Süleyman

ORHAN SEYFİ ORHON (1890 -1972)

Aruzdan heceye geçen şair, bireysel duyguları işle­miştir. Şiirlerinde ahenk kendini belli eder. Sade bir dille roman, öykü, makale ve fıkra türlerinde eserler vermiştir. Mizah ve edebiyat dergileri çıkarmıştır. Eserleri şunlardır:

                        Şiir: Fırtına ve Kar, GönüldenSesler, O Beyaz Bir Kuştu 

                        Roman: Çocuk Adam

Divan edebiyatı genel özellikleri nelerdir?

• Medrese eğitimi almış aydınların oluşturduğu bir edebiyattır.
• Nazım birimi genellikle beyittir, cümle bir beyitte tamamlanır, beyitler arasında konu ve anlam bütünlüğü aranmaz.
• Ölçü, aruzdur.
• Dil, Arapça, Farsça ve Türkçenin karışımı olan Osmanlıcadır.
• Şiirlerde genellikle tam ve zengin uyak kullanılmıştır,
• Şiirler, konuyu içeren başlıkları olmadığı için, nazım biçimlerine göre adlandırılır.
• Duygu ve düşünceler genellikle kalıplaşmış sözlerle (mazmun) ifade edilir.
• Konudan çok, konunun anlatış biçimi önemsenir.
• Soyut bir edebiyattır, insan ve doğa gerçeğe uygun değildir.
• Genellikle saraya ve çevresine seslenir.
• Sanatlara bolca yer verilmiş, sanat yapmak amaç durumuna getirilmiştir.
• Ulusal bir edebiyat olmayıp Arap ve İran edebiyatının etkisi çok fazladır.
• Şiirde daha çok, aşk, sevgili, içki, din gibi konular işlenmiştir.
• Nazım ön planda tutulmuş, nesir pek önemsenmemiştir. Nesir alanında tezkireler, seyahatnameler, münşeatlar (mektuplar), tarihler, dini metinler ve nasihatnameler yaygındır.