Cümlenin ögeleri belli bir sıra içinde bulunur. Önce temel öge olan yüklem ve özne bulunur. Daha sonra yardımcı ögeler (tümleçler) bulunur.
Özne: Yüklemle belirtilen işi, hareketi yapan, gerçekleştiren varlıktır. Özneler daima yalın haldedir, yükleme sorulan kim ya da ne sorusuna yanıt verir.
Sizi Ayşe Hanım aramış. / arayan kim
Bina önümüzdeki ay biter. / biten ne
Bazı cümlelerde özne, biliniyorsa, söylenmez. Bu türden öznelere gizli özne denir.
Kapıyı lütfen kapatın. / siz-gizli özne
Kitaplarınızı yarın gönderiyorum. / ben-gizli özne
Seni de geziye götürecekler. / onlar-gizli özne
Ad cümlelerinde özne yapan değil olandır. Bu tür cümlelerde yüklem öznenin ne olduğunu belirtir.
Babam iyi bir doktordur. / olan kim-babam
Dayanıklı bir malzemedir beton. / olan ne-beton
Yüklem ve özne bulunduktan sonra tümleçler (nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, edatlı tümleç) bulunabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder