Türk ve Dünya Edebiyatında İlkler

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI VE GEÇİŞ DÖNEMİ

İlk Türkçe yazılan kitap: Kutadgu Bilig 

İlk siyasetname: Kutadgu Bilig / Yusuf Has Hacip

Mesnevi nazım biçimiyle yazılmış ilk eser: Kutadgu Bilig / Yusuf Has Hacip

İlk sözlük: Divan-ı Lügati’t Türk

Aruz ölçüsünün kullanıldığı ilk yapıt: Kutadgu Bilig

Türk adının geçtiği ilk yapıt: Orhun Abideleri

Tekke şiirinin kurucusu: Hoca Ahmet Yesevi

İlk Türk destanı: Alp Er Tunga Destanı

DİVAN EDEBİYATI

İlk bibliyografya: Keşfü’z Zünun / Katip Çelebi

İlk anı kitabı: Babürname / Babürşah

İlk tezkire: Mecalüsü’n Nefais / Fuzuli

İlk hamse yazarı: Fuzuli

Mahallileşme akımının önemli temsilcisi: Nedim

Şarkı türünü divan edebiyatına kazandıran sanatçı: Nedim

Süslü nesrin ilk temsilcisi: Sinan Paşa

İlk divan şairi: Hoca Dehhani

TANZİMAT EDEBİYATI

İlk Türkçe resmi gazete: Takvim-i Vakayi

İlk yarı resmi gazete: Ceride-i Havadis

İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval / Şinasi-Agah Efendi

İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukadimesi / Şinasi

İlk şiir çevirileri: Tercüme-i Manzume / Şinasi

Noktalama işaretlerini ilk kullanan: Şinasi

İlk atasözleri kitabı: Durub-i Emsal-i Osmaniye / Şinasi

İlk mizah dergisi: Diyojen / Teodor Kasap-Direktör Ali Bey

İlk hikaye kitabı: Letaif-i Rivayet / Ahmet Mithat efendi

İlk çeviri roman: Telemak / Fenelon

İlk Tarihi roman: Cezmi / Namık Kemal

İlk edebi eleştiri: Tahrib-i Harabat / Namık Kemal

İlk yerli tiyatro eseri: Şair Evlenmesi / Şinasi

İlk yerli roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat / Şemsettin Sami

İlk realist roman: Araba Sevdası / Recaizade Mahmut Ekrem

İlk natüralist roman: Zehra / Nabizade Nazım

İlk Türkçe sözlük: Kamus-I Türki / Şemsettin Sami

İlk köy romanı: Karabibik / Nabizade Nazım

Batılı anlamda ilk antoloji: Harabat / Ziya Paşa

Sahnelenen ilk tiyatro yapıtı: Vatan Yahut Silistre / Namık Kemal

İlk kafiyesiz şiir: Validem / Abdülhak Hamit Tarhan

İlk köy şiiri: Köylü Kızların Şarkısı / Muallim Naci

Tiyatroda ilk uyarlama eserinin yazarı: Ahmet Vefik Paşa

Batılı anlamda ilk günlük: Seyahat Jurnali / Direktör Ali Bey

SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATI

Batı tekniğine uygun ilk roman: Aşk-ı Memnu / Halit Ziya Uşaklıgil

İlk psikolojik roman: Eylül / Mehmet Rauf

İlk pastoral şiir: Sahra / Abdülhak Hamit Tarhan

Aruzla yazılan ilk manzum tiyatro: Eşber / Abdülhak Hamit Tarhan

Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro: Nesteren / Abdülhak Hamit Tarhan

İlk fıkra yazarı: Ahmet Rasim

İlk mensur şiir örnekleri: Mezardan Sesler / Halit Ziya Uşaklıgil

İlk çocuk şiirleri kitabı: Şermin / Tevfik Fikret

FECR-İ ATİ EDEBİYATI

İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk: Ferc-i Ati

Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz: Fuat Köprülü

Anadolu’yu gerçekçi bir şekilde yansıtan ilk yazar: Refik Halit Karay

MİLLİ EDEBİYAT

Şiirde ilk defa Türk kelimesini kullanan sanatçı: Mehmet Emin Yurdakul

Kurtuluş Savaşı’nı ilk işleyen roman: Ateşten Gömlek / Halide Edip Adıvar

Dilde sadeleşmeyi savunan ilk makale: Yeni Lisan / Ömer Seyfettin

CUMHURİYET DÖNEMİ

Epik tiyatronun kurucusu: Haldun Taner

En başarılı psikolojik roman yazarımız: Peyami Safa

İlk serbest vezni kullanan şair: Nazım Hikmet

DÜNYA EDEBİYATI

İlk modern roman: Don Kişot / Cervantes

İlk modern öykü kitabı: Decameron / Boccacio

Bilinen ilk doğal destan: Gılgamış / Sümerler

Komedi türünün ilk büyük ustası: Aristofanes

Trajedi türünün ilk büyük ustası: Aiskylos

Deneme türünün kurucusu: Montaigne

Epik tiyatronun kurucusu: Berthold Brect