Etken, dönüşlü ve işteş çatılı eylemlerin yüklem olduğu cümlelerde işi yapan öznelere gerçek özne denir.
Yılmaz biraz önce eve gitti. / Yılmaz-işi yapan-gerçek özne
Kitap her insanı aydınlatır. / kitap-işi yapan-gerçek özne
Biz giyindik, sizi beliyoruz. / biz-işi yapan-gerçek özne
Not: Etken, dönüşlü ve işteş çatılı eylemlerin yüklem olduğu cümlelerdeki gizli özneler de gerçek öznedir.
Aynanın karşısına geçip süslendi. / o-işi yapan-gerçek özne
Edilgen çatılı eylemlerin yüklem olduğu cümlelerde gerçek özne (işi yapan) belli olmadığı için bu cümlelerde nesne özne gibi görünür. Edilgen çatılı eylemlerin yüklem olduğu cümlelerde özne gibi görünen nesnelere sözde özne denir.
Yılmaz biraz önce eve çağrıldı. / Yılmaz-işten etkilenen-sözde özne
Uygar toplumlarda kitap baş tacı edilir. /kitap-işten etkilenen-sözde özne
O toplantıya biz de davet edildik. / biz-işten etkilenen-sözde özne
Not: Edilgen çatılı eylemlerin yüklem olduğu cümlelerdeki gizli özneler sözde öznedir.
Bu konuda defalarca uyarıldı. / o-işten etkilenen-sözde özne
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder