Özellikleaşk, güzellik ve içki konusunda yazılmış belirli biçimdeki şiirlere denir.
Beyit sayısı genellikle 5-15 arasında değişir. Uyak düzeni, aa / ba / ca...
biçimindedir. İlk beytine "matla", son beytine ise "makta"
adı verilir. Bir gazelin en güzel beyitine "beyt-ül gazel", şairin
mahlasının bulunduğu beyte de "mahlas beyit" denir. Beyitleri
arasında anlam birliği bulunan gazele "yek-âhenk", aynı güç ve
güzellikte beyitlerden oluşan gazele de "yek-âvâz" adı verilir.
Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içinde yazılan uzun şiirlerdir.
En az 33, en çok 99 beyitten oluşur. Kasidenin en
güzel beytine "beyt-ül kasid", şairin mahlasının bulunduğu
beyte de ‘’taç-beyit" adı verilir.
Her beyti kendi içinde uyaklı
uzun nazım biçimidir.
Beyit sınırlaması yoktur. Bir anlamda Divan
edebiyatında manzum hikayelerin
yazıldığı bir biçim olarak
da tanımlayabiliriz. Mevlana’nın ünlü tasavvufi mesnevisi 2.700 beyitten oluşur.
Aynı şair tarafından
yazılmış beş mesneviye "hamse" adı verilir.
Gazelin özel bir biçimine denir. Uzun dizelere kısa bir dize eklenerek yazılır. Uzun
ve kısa dizeler gazel gibi kendi aralarında uyaklanır. Kısa dizelere "ziyade"
adı verilir.
En az iki en fazla on iki beyitten oluşan bir nazım biçimidir. Türk edebiyatında genellikle iki beyitten oluşan biçimi kullanılır. Uyak örgüsü xa xa xa xa... biçimindedir. Gazelin ilk beyti olmayan biçimi olarak da düşünülebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder