Ek-eylemin iki işlevi vardır:
1) Birleşik Zamanlı Eylemleri Oluşturmak
Basit zamanlı eylemlere -idi (ek-eylemin dili geçmiş zamanı), -imiş (ek-eylemin mişli geçmiş zamanı), -ise (ek-eylemin şartı) eklerinden biri getirilerek birleşik zamanlı eylemler oluşturulur. -idi hikaye birleşik, -imiş rivayet birleşik, -ise şart birleşik zamanını oluşturur.
gel-miş-idi > gel-miş-ti / mişli geçmiş zamanın hikayesi
gel-iyor-imiş > gel-iyor-muş / şimdiki zamanın rivayeti
gel-ecek-ise > gel-ecek-se / gelecek zamanın şartı
gel-ir-idi > gel-ir-di / geniş zamanın hikayesi
gel-se-imiş > gel-se-y-miş / dilek şart kipinin rivayeti
gel-e-idi > gel-e-y-di / istek kipinin hikayesi
gel-meli-imiş > gel-meli-y-miş / gereklilik kipinin rivayeti
2) Ad Soylu Sözcüklerin Yüklem Olmasını Sağlamak
Ek-eylem ekleri (-idi, -imiş, -ise, -dir) ad soylu sözcüklere yargı gücü kazandırarak bu sözcüklerin yüklem olarak kullanılmalarını sağlarlar.
öğretmen-idi >öğretmen-di / ek-eylemin dili geçmiş zamanı
öğretmen-imiş > öğretmen-miş / ek-eylemin mişli geçmiş zamanı
öğretmen-ise > öğretmen-se / ek-eylemin şartı
öğretmen-(dir) ek-eylemin geniş zamanı
Not:
1) Ek-eylemin geniş zamanının özel bir çekimi vardır:
öğretmen-im
öğretmen-sin
öğretmen-(dir)
öğretmen-iz
öğretmen-siniz
öğretmen-dirler
2) Ek-eylemin geniş zaman 3. tekil kişi eki (-dir) çoğu zaman söylenmez.
Teyzem, öğretmen.(dir)