TÜRK DİLİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
Orhun Kitabelerinden önce Türk
dili üç kola ayrılabilir:
1. Altay Dil Birliği Dönemi: Bu dönemim tarihi
belirlenememiştir.
2. Ön Türkçe Dönemi: Milattan önceki birkaç bin
yıllık dönemdir.
3. Ana Türkçe Dönemi: Milattan sonra I-V. Yüzyıllar
arasıdır.
Belirsizliklerle dolu bu üç
dönemden sonra Göktürk Devleti’nin kurulmasıyla Türkçe, yeni bir döneme girer.
Bundan sonraki dönemler ise şöyle sıralanabilir:
1. Eski Türkçe (VI-XII. yy)
A. Göktürk Dönemi
Önemli yapıtlar: Yenisey Anıtları, Göktürk Kitabeleri
B. Uygur Dönemi
Önemli Yapıtlar: Altun Yaruk, Sekiz Yükmek,
Kalyanamkara ve Papamkara (iki kardeş arasında geçen bir hikaye), Irk Bitig
(fal kitabı)
C. Karahanlı Dönemi
Önemli Yapıtlar: Kudatgu Bilig, Divan ü Lügati’t
Türk, Atebetü’l Hakayık, Divan-ı Hikmet
2. Orta Türkçe (XII-XIV. yy)
Önemli yapıtlar: Nehcü’l Feradis (cennetin açık
yolu) / Kederli Mahmut
3. Yeni Türkçe (XV.
yüzyıldan günümüze)
A. Doğu Türkçesi
a. Çağatayca
Önemli yapıtlar ve sanatçılar: Mecalisü’n Nefais / Ali
Şir Nevai, Muhakemetü’l Lügateyn / Ali Şir Nevai, Şecer-i Türki / Ebu’l Gazi
Bahadır Han, Şecer-i Terakkime / Ebul Gazi Bahadır Han
b. Kıpçak Türkçesi
Önemli yapıtlar ve sanatçılar: KodeksKumanikis, Hüsrev ü
Şirin (çeviri) / Kutb, Gülistan Tercümesi (çeviri) 7 Saraylı Sevf
B. Batı Türkçesi
a. Türkiye Türkçesi
1. Eski Anadolu Türkçesi (XIII-XV. yy)
Önemli yapıt ve sanatçılar: Sultan Veled’in Türkçe
Manzumeleri, Yunus Emre, Nesimi, Ahmed-i Dai, Şeyhi, Ahmet Paşa, Avni, Necati
ve Cem Sultan’ın divanları, Ahmet Fakih (Çarhname), Şeyyat Hamza (Yusuf u
Zeliha), Hoca Mesut (Süheyl ü Nevbahar), Aşık Paşa (Garipname), Ahmedi
(İskendername), Şeyhi (Harname), Aşıkpaşazade (Osmanlı Tarihi), Yazıcıoğlu Ali
(Selçukname), Mercimek Ahmet (Kabusname), Sinan Paşa (Tazarruname), Dede Korkut
Hikayeleri
2. Osmanlıca Dönemi (XV-XIX.yy)
3. Bugünkü (çağdaş) Türkiye Türkçesi (1911 sonrası)
b. Azeri Türkçesi
Önemli Sanatçılar: Bahtiyar Vahapzade, Şehriyar
c. Türkmence
d. Gagavuzca
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder