birsorubiryanıt Arşivinde Ara

birsorubiryanıt / ARADIĞINIZDAN FAZLASI

Toplam Sayfa Görüntüleme Sayısı

Ek-eylem (ekfiil) nedir?



Basit  zamanlı eylemlere gelerek birleşik zamanlı eylemleri oluşturan, ad soylu sözcüklere gelerek yargı gücü kazandıran (yüklem) eklere ek-eylem denir.

Basit zamanlı eylem ( yapısında bir kip eki bulunan eylemler)

gel-di / görülen geçmiş zaman
gel-miş / öğrenilen geçmiş zaman
gel-iyor / şimdiki zaman
gel-ecek / gelecek zaman
gel-ir / geniş zaman
gel-se / dilek-şart kipi
gel-e / istek kipi
gel-meli / gereklilik kipi
gel / emir kipi

Basit zamanlı eylemlere -idi (ek-eylemin dili geçmiş zamanı), -imiş (ek-eylemin mişli geçmiş zamanı), -ise (ek-eylemin şartı) eklerinden biri getirilerek birleşik zamanlı eylemler oluşturulur. -idi hikaye birleşik, -imiş rivayet birleşik, -ise şart birleşik zamanını oluşturur.

gel-miş-idi / gel-miş-ti / mişli geçmiş zamanın hikayesi
gel-iyor-imiş /gel-iyor-muş / şimdiki zamanın rivayeti
gel-ecek-ise / gel-ecek-se / gelecek zamanın şartı
gel-ir-idi / gel-ir-di / geniş zamanın hikayesi
gel-se-imiş / gel-se-y-miş / dilek şart kipinin rivayeti
gel-e-idi / gel-e-y-di / istek kipinin hikayesi
gel-meli-imiş /gel-meli-y-miş / gereklilik kipinin rivayeti

Ek-eylem ekleri (-idi, -imiş, -ise, -dir) ad soylu sözcüklere yargı gücü kazandırarak bu sözcüklerin yüklem olarak kullanılmalarını sağlarlar.

öğretmen-idi / öğretmen-di / ek-eylemin dili geçmiş zamanı
öğretmen-imiş / öğretmen-miş / ek-eylemin mişli geçmiş zamanı
öğretmen-ise / öğretmen-se / ek-eylemin şartı
öğretmen-(dir) / ek-eylemin geniş zamanı

 Not:

Ek-eylemin geniş zamanının özel bir çekimi vardır.


öğretmen-im
öğretmen-sin
öğretmen-(dir)
öğretmen-iz
öğretmen-siniz
öğretmen-dirler

Ek-eylemin geniş zaman 3. tekil kişi eki (-dir) çoğu zaman söylenmez.

Teyzem, öğretmen.(dir)