Birleşik cümleler kuruluşlarına göre dörde ayrılır:
1. Girişik birleşik cümle
2. Kaynaşık (iç içe) birleşik cümle
3. Koşullu birleşik cümle
4. Ki'li birleşik cümle
Girişik Birleşik Cümle
Yan yargısı eylemsi olan birleşik cümlelerdir.
Okula giderken amcamı gördüm. / giderken-eylemsi
Seni anlamaya çalışanlara sen de yardımcı ol. / anlamaya, çalışanlara-eylemsi
Kaynaşık (İç İçe) Birleşik Cümle
Yan yargısı iç cümle olan birleşik cümlelerdir.
Bana, sen bu konuya karışma, dedi. /sen bu konuya karışma- iç cümle
Dün aradık biz sizi, diyor. / dün aradık biz sizi- iç cümle
Koşullu Birleşik Cümle
Yan yargısı dilek şart kipiyle çekimlenmiş birleşik cümlelerdir.
Erken gelirse sinemaya gideriz. / erken gelirse- yan yargı
Biraz beklerseniz yardımcı olurum. / biraz beklerseniz- yan yargı
Ki'li Birleşik Cümle
Yan yargısı ki bağlacıyla bağlanmış birleşik cümlelerdir.
Erkek kalktım ki kahvaltı yapayım. / kahvaltı yapayım- yan yargı
Çok çalış ki bir daha bu sıkıntıları yaşama.