Deneme yazarın herhangi bir konudaki görüşlerini, kesin kurallara varmadan, kanıtlamaya kalkmadan, okuyucuyu inanmaya zorlamadan anlattığı yazı türüdür.
*Yazar, kendisiyle konuşuyormuş gibi bir hava sezdirir.
*Samimi bir dil kullanılır.
*Yazar, öne sürdüğü görüşleri ispatlamak zorunda değildir.
*Yazarın kesin bir sonuca varma zorunluluğu yoktur.
*Nurullah Ataç "Deneme, ben ülkesidir" der.
*Yazar anlatımda ve konu seçiminde özgürdür.
Türk edebiyatında ilk denemeciler arasında Ahmet Haşim (Bize Göre,Gurebâhâne-i Laklakân) Ahmet Rasim; Mahmut Sadık (Takvimden Yapraklar); Refik Halit Karay (Bir Avuç Saçma, Bir İçim Su, İlk Adım, Üç Nesil Üç Hayat, Makyajlı Kadın , Tanrıya Şikâyet); Falih Rıfkı Atay (Eski Saat, Niçin Kurtulmak, Çile, İnanç, Pazar Konuşmaları, Kurtuluş, Bayrak) gibi isimleri saymak mümkündür.
Türk edebiyatında deneme türü, genellikle şair, romancı ya da hikayeci kimliği öne çıkan sanatçılar tarafından ortaya konan ürünlerden oluşmaktadır. Birinci derecedeki vasfı 'denemeci' olan yazar sayısı oldukça azdır. Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüboğlu, Suut Kemal Yetkin, Mehmet Kaplan, Salah Birsel, Vedat Günyol, Enis Batur, Cemil Meriç bunlardan birkaçıdır.
Denemenin edebî bir tür olarak Dünya edebiyatında öncülüğünü Fransız yazar Michel de Montaigne yapmıştır, İngiliz yazar Francis Bacon,1597'de denemelerini 'Essays: Tokluk veren değil de daha çok tat veren tuz taneleri' olarak tanımlamıştır. Bacon'ın arkadaşı olan Nicholas Breton, denemelerini The Fantasticks adıyla yayımlamıştı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder